De discussie gaat alle kanten op. Dan is het nuttig even naar de wetteksten te kijken. Ik ga hierbij uit van Belgische normen, maar in Nederland is het niet fundamenteel anders, want de meeste regels zijn omzetingen van Europese Richtijnen.
Wat wordt er door de anti-discriminatiebepalingen beschermd? (De zgn. beschermde criteria)
de nationaliteit, een vermeend ras, de huidskleur, de afkomst of de nationale of etnische afstamming, de leeftijd, de seksuele geaardheid, de godsdienstige of filosofische overtuiging, een handicap, het geslacht en de ermee gepaarde criteria zoals zwangerschap, bevalling en moederschap, of verder de verandering van geslacht, de genderidentiteit en de genderexpressie, de burgerlijke stand, de geboorte, de fortuin, de politieke overtuiging, de taal, de huidige of toekomstige gezondheidstoestand, een lichamelijk of genetisch kenmerk, de sociale afkomst of de syndicale overtuiging.
In welke gebieden zijn de anti-discriminatieregels van toepassing? (Ik vermeld alleen diegene die voor de discussie hier relevant zijn)
- toegang tot en aanbod van goederen en diensten die ter beschikking van het publiek staan.
- de toegang tot, de deelneming aan en elke andere uitoefening van een economische, sociale, culturele of politieke activiteit die voor het publiek toegankelijk is
Wat wordt er verboden?
De directe discriminatie (de toestand die tot stand komt wanneer iemand, op grond van één van de beschermde criteria, ongunstiger behandeld wordt dan een ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld) en de indirecte discriminatie (de toestand die tot stand komt wanneer een ogenschijnlijk neutrale bepaling, maatstaf of handelwijze personen die door één van de beschermde criteria gekenmerkt worden, in vergelijking met andere personen bijzonder benadeelt).
Zijn er uitzonderingen?
Een op zich discriminerende handelswijze wordt niet als een verboden discriminatie beschouwd indien dat onderscheid objectief door een legitiem doel wordt gerechtvaardigd en de middelen voor het bereiken van dat doel passend en noodzakelijk zijn. Bijvoorbeeld: een gehandicapte die een parkeertoelating heeft waardoor hij/zijn gratis en voor onbepaalde duur mag parkeren. Dat is geen discriminatie van valide bestuurders.
Nu even terug naar de oorspronkelijke vraag: Als een DVP iemand weigert is dat dan het uiten van een voorkeur of discriminatie?
De vraag is eigenlijk niet juist geformuleerd. Het uiten van een voorkeur kan immers discriminerend zijn. Wat van belang is, is de grond van de weigering. Is de enige/voornaamste reden van de weigering ingegeven door een beschermd criterium? Dan is er sprake van discriminatie. Het is geen verweer te zeggen dat de DVP "in het algemeen" slechte ervaringen heeft gehad met bepaalde personen die een bepaald beschermd criterium vertonen. Een advertentie die zegt "Ik ontvang alleen Belgen en Nederlanders" is discriminerend. Idem dito voor "Geen Afrikanen", "Geen moslims", "Geen trans", "Geen armoedzaaiers", ...
Moet de DVP dan maar iedereen binnenlaten? Uiteraard niet, maar enkel individuele weigeringen
niet ingegeven door een beschermd criterium zijn toegelaten of er moesten objectieve redenen gerechtvaardigd door een legitiem doel aanwezig zijn. Een bijzonder fijn en nauw gebouwde DVP mag gerust een klant die bijzonder zwaar geschapen is weigeren. Ze mag zelfs in haar advertentie zetten "Enkel mannen tot max. 15 cm". Haar bijzondere lichaamsbouw en lichamelijke integriteit laat dergelijke" discriminatie toe". Mag ze alle Afrikanen weigeren (want "iedereen weet" dat die altijd zwaar geschapen zijn)? Neen, dat is niet toegelaten. Zelfs niet indien de bepaalde Afrikaan die er zich over zou beklagen gezegend is met een lul van 30 cm. Zijn etnische afkomst was de reden en niet zijn lichamelijke toestand. En lichamelijke kenmerken zijn overigens ook een beschermd criterium.
Maar wat als die grote Afrikaan enkel een handjob wil? Tja, dan is een weigering om dat machtige wapen ter hand te nemen plots niet meer ingegeven door een legitiem doel en dus "discriminatie".
Laat ons nog een stapje verder gaan. Mag een DVP dames weigeren? Geslacht en gender zijn een beschermd criterium. Om dit op te lossen moeten we even teruggrijpen naar de gebieden waar deze regelgeving op van toepassing is, met name "toegang tot en aanbod van goederen en diensten die ter beschikking van het publiek staan". Hier is er een "achterpoortje". Als een DVP zich enkel voor hetero-sex aanbiedt dan is dat haar aanbod. Net zoals je een bakker niet kan verwijten dat hij je geen biefstukken verkoopt, kan je een DVP niet verwijten niet alle soorten sexuele handelingen aan te bieden. Het
aanbod is niet onderhevig aan de discriminatieregels. Het
aanbod is vrij, maar binnen dat publieke aanbod mag er niet gediscrimineerd worden op beschermde criteria.
Tot slot, wat met het recht op lichamelijke integriteit? Wat heeft voorrang: dit recht of het verbod op discriminatie? Allebei en geen van beide. Bij een juiste analyse is er nl. geen tegenspraak tussen deze normen. De DVP heeft het recht haar diensten niet aan te bieden aan een bepaalde persoon, voor zover de reden van dat niet-aanbieden niet is ingegeven door een beschermd criterium. Zetten we daarmee dan niet meteen het begrip van"consent" bij het vuilnis? Neen, want de DVP doet een publiek aanbod ,m.a.w. ze zegt "ik bied aan [
dit en dat] te doen" en heeft dus op voorhand al haar "consent" voor die handelingen gegeven". Ze kan dat aanbod nog altijd intrekken om goede redenen, maar niet omwille van een beschermd criterium. Valt dat moeilijk aan te tonen? Inderdaad ,en dat is de voornaamste reden dat er zo ontzettend weing discriminatieprocesssen zijn. Doet het bewijsprobleem iets af van de principes? Neen, de regels blijven geleden al zijn ze moeilijk afdwingbaar. Je gaat toch ook net te snel rijden omdat er geen agent of flitscamera in de buurt is?
